21 listopada 2021

 

Jedno i drugie, zależnie od osoby zainteresowanej. Wegetarianizm (i jego odmiany) jest rodzajem praktyki, charakteryzującej się wyłączeniem z diety mięsa (w tym ryb i owoców morza) oraz produktów pochodzenia zwierzęcego.

Powodem przyjęcia takiego stylu życia mogą być pobudki moralne, ekologiczne, ekonomiczne bądź zdrowotne. O słuszności decyzji trudno dyskutować – opinie są różne i niełatwo jednoznacznie ustosunkować się do nich.

 

Wegetarianizm jest wegemodą, ale nie jest nowością. Rozwinął się na subkontynencie indyjskim w II tysiącleciu p.n.e. Miał wówczas charakter wyłącznie religijny. W Europie pojawił się w VI wieku p.n.e., dodając etyczne wartości. Pierwsi zwrócili uwagę na ten właśnie aspekt Pitagorejczycy. To wyznawców doktryny Pitagorasa (uważali, iż każdemu bytowi można przyporządkować liczbę, przykładowo mierząc i ważąc) uważa się za protoplastów etycznej strony wegetarianizmu.

Pierwszym znanym wegetarianinem etycznym był Leonardo da Vinci. O ile wszyscy kojarzą przynajmniej jedno dzieło mistrza, o tyle nie każdy wie, że geniusz był dobrym kucharzem i pionierem zasad zdrowego odżywiania. Leonardo da Vinci, stosując powszechnie znane przyprawy w zupełnie nowy sposób, rozpoczął kulinarną ewolucję smaków. Jego uczty znane były w całej Europie, a organizowane przez niego – na mediolańskim dworze Sforzów - niezwykłe widowiska teatralne przynosiły mu dodatkową sławę i uznanie.

Leonardo da Vinci oprócz tego, że był genialnym artystą i architektem, był też prekursorem zasad higieny. Wymyślił podobno "indywidualny obrus" kładziony przed każdym z gości uczty, służący do wycierania rąk, który dziś nazwalibyśmy serwetką. W jego notatkach zebranych w „Kodeksie atlantyckim” znaleźć można zasady higieny i zdrowego stylu życia: 

"nie jedz, jeśli nie masz apetytu
nie jedz kolacji
żuj dobrze
sprawdź, czy to, co będziesz jadł, jest proste w formie i dobrze ugotowane
trochę wina dobrego się napij zawsze do posiłku, nigdy na pusty żołądek".

​

Od dawna wegetarianizm przysparza wiele korzyści dla naszego zdrowia. Kluczem do sukcesu są umiejętnie skomponowane, pełnowartościowe posiłki, co nie jest proste, za to czasochłonne, przynajmniej w początkowej fazie zmian dietetycznych. Sposób żywienia wykluczający z codziennego menu produkty pochodzenia zwierzęcego ma kilka odmian.

Muszę jednak nadmienić, iż przejście na tego typu dietę wymaga czasu i przystosowania organizmu do drastycznych zmian, które nie wszystkim odpowiadają. Na przykład wprowadzenie do diety rzeczy bez obróbki cieplej, winno trwać około pół roku, bo tyle czasu potrzebuje organizm człowieka na zmianę pozyskiwania witamin i minerałów do właściwych reakcji biochemicznych. Jesteśmy chemią i tego nie da się zmienić. Wszystko jest po coś, by działało właściwie i nie przysparzało kłopotów.

Stąd takie nawoływania dietetyków, by nasza dieta była zróżnicowana i jednak nie pozbawiona produktów zwierzęcych, choć w ograniczonej ilości. Nie bez znaczenia jest też łączenie spożywanych składników, by korzyści z jednego z nich nie likwidowały bądź opóźniały korzyści z innego produktu. Wybór należy do nas. Ja wybrałam, ale zgodnie z zapowiedzią nadal proponuję na najbliższe święta dania wegetariańskie, które mogą też być doskonałym dodatkiem do chrupiącego indyka z żurawiną. Warto wiedzieć jednak, na czym polegają odmiany wegetarianizmu.

- Weganie – rezygnują z produktów pochodzenia zwierzęcego, między innymi mleka, jajek, masła czy miodu.

- Frutarianie – rezygnują z tych samych produktów co weganie, ale dodatkowo jedzą wyłącznie te owoce i warzywa, które samoistnie spadły z drzewa.

- Witarianie - ich dieta jest taka sama jak frutarian, ale dodatkowo witarianie nie poddają swoich posiłków żadnej obróbce cieplnej.

- Laktoowopescowegetarianie – nie jadają czerwonego mięsa i jego przetworów, ale spożywają w ograniczonych ilościach ryby, jajka oraz mleko. Założenia tej diety zbliżone są do diety śródziemnomorskiej.

- Laktoowowegetarianie - podobnie jak laktoowopescowegetarianie, ale dodatkowo z diety wyłączają ryby, jednocześnie nie rezygnując z jajek, mleka i jego przetworów.

- Laktowegetarianie - to menu laktoowowegetarian z wyłączeniem jajek. Ten rodzaj odżywiania najczęściej stosowany jest przez wyznawców hinduizmu i buddyzmu. Liczne badania wykazały, że zwolennicy tej diety dostarczają organizmowi więcej wapnia niż osoby odżywiające się tradycyjnie.